Ymweld â Bro’r Sgydau
Sŵn dŵr yn rhuthro, byrlymu a diferu dros gerrig yn llenwi'r clustiau. Dyma le llawn symudiad, lliw a sain, ein fforest law Geltaidd.
Yn swatio dan lethrau deheuol ucheldir y Fforest Fawr, i'r gorllewin o Ferthyr Tudful, mae Bro'r Sgydau’n un o rannau prydferthaf a mwyaf poblogaidd Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog a Geoparc y Fforest Fawr, gyda cheunentydd serth, coediog a digonedd o ddŵr yn byrlymu
Mae Bro'r Sgydau yn gorwedd o fewn triongl o bentrefi Hirwaun, Ystradfellte, a Phontneddfechan. Yma, mae haenau o dywodfaen, carreg laid a chalchfaen wedi creu amgylchedd arbennig iawn o geunentydd coediog, ogofâu a rhaeadrau.
Mae Afonydd Mellte, Hepste, Pyrddin a Nedd Fechan, isafonydd Afon Nedd, yn tarddu yng nghanol copaon Y Fforest Fawr sef mynyddoedd o Hen Dywodfaen Coch sydd ymhellach i'r gogledd, ac yna’n ymdroelli tua'r de drwy geunentydd serth, coediog Bro'r Sgydau.
Mae arwyddocâd hanesyddol i’r ardal hefyd, a gwelir yma olion ymdrechion dyn i wneud bywoliaeth ar y tirwedd hwn. Mae tua 300,000 o ymwelwyr, gan gynnwys cerddwyr, grwpiau awyr agored, ffotograffwyr, dringwyr, ogofwyr a chanŵ-wyr, yn ymweld â’r ardal yn flynyddol.
Y rhaeadr enwocaf yw Sgwd-yr-Eira ar Afon Hepste, lle mae llwybr naturiol yn mynd y tu ôl i'r llen o ddŵr.
Gwybodaeth Allweddol.
- Dylech nodi nad ydi’r rhaeadrau i gyd yn agos at y meysydd parcio.
- Arian parod yn unig sydd yn cael ei dderbyn yn y peiriannau tâl am barcio - £4 i gar, £7 i fws mini, felly gofalwch fod gennych ddigon o newid mân.
- Dilynwch yr arwyddion cynghori unffordd lle bo’r gofyn.
- Mae’r meysydd parcio yn medru bod yn brysur iawn ac yn llawn yn aml erbyn amser cinio.
- Cadwch lygad ar ein cyfryngau cymdeithasol am unrhyw gyhoeddiad pwysig ar ddiwrnod eich ymweliad
Maes Parcio Gwaun Hepste.
O’r De: O’r A465 (Ffordd Blaenau’r Cyfnod), dilynwch yr A4059 i gyfeiriad y gogledd trwy Penderyn. Unwaith y byddwch yng nghefn gwlad, cymrwch y ffordd fach ar y chwith gyda’r arwydd ‘Ystradfellte’. Cadwch i’r chwith ar ddwy gyffordd, gan ddilyn yr arwyddion ar gyfer maes parcio Gwaun Hepste.
O’r Gogledd: o’r A470 yng Nghronfa Ddŵr y Bannau, cymrwch yr A4059 i’r dde, ac ar ôl 6.5 milltir, cymrwch y ffordd fach ar y dde gyda’r arwydd ‘Ystradfellte’. Cadwch i’r chwith ar y ddwy gyffordd, gan ddilyn arwyddion ar gyfer maes parcio Gwaun Hepste.
*** Dylid nodi bod y ffyrdd yn yr ardal hon yn gul iawn, yn aml yn un trac gydag ond ychydig o fannau pasio, a heb fedru gweld ymhell. Byddwch yn barod i facio’r car ar ffyrdd culion***
Mae meysydd parcio llai wedi eu lleoli yn yr ardal o amgylch Gwlad y Sgydau, ond maent yn llenwi’n gyflym ar yr amseroedd prysuraf.
Ar gyfer ceunant Sychryd, Craig y Ddinas a Bwa Maen dylech ddilyn y ffordd trwy Bontneddfechan, cadw i’r dde fel mae’r ffordd yn fforchio wrth Westy Dinas a chario mlaen heibio cylchfan troi ar gyfer bysiau, tros y bont gul i mewn i faes parcio Craig y Ddinas.
Ar gyfer ogof Porth-yr-Ogof, dilynwch yr arwyddion ar gyfer y maes parcio talu ac arddangos yng Nghwm Porth (Cyfeirnod grid Os SN928124). Mae siop sylfaenol ar agor rhwng 10am - 4pm, saith niwrnod yr wythnos - ar wahân i ddydd Nadolig.
5 peth gwych i’w gwneud yng Ngwlad y Sgydau
-
Cerdded
Mae llawer o Wlad y Sgydau yn dir mynediad agored, sy'n golygu bod y cyhoedd yn rhydd i grwydro’r ardal ar droed. Fodd bynnag, am resymau diogelwch ac i leihau erydiad, cadwch at y llwybrau os gwelwch yn dda - mae oddeutu 25 milltir ohonynt. Gallwch fwynhau’r rhaeadrau, nentydd, coetiroedd, adnabod planhigion, pryfed ac adar, neu ddarganfod olion mwyngloddiau, chwareli, odynnau a ffatri powdr gwn gyda chymorth ein teithiau sain. - Cherdded ceunentydd
Mae'r cyfuniad o geunentydd creigiog a dŵr byrlymus yn gwneud Gwlad y Sgydau’n ardal gyffrous a heriol i’w harchwilio. Dylid ymgymryd â gweithgareddau anturus fel cerdded ceunentydd fel rhan o grŵp wedi'i drefnu, gydag offer a hyfforddiant addas, yn unig. Mae grwpiau angen caniatâd i weithredu yn yr ardal, a dylent ddilyn cod ymddygiad er mwyn lleihau effaith amgylcheddol eu gweithgareddau. Gweler gwefan Grŵp Darparwyr Gweithgareddau Awyr Agored De Cymru (www.swoapg.co.uk) am wybodaeth. - Ogofa
Gellir cael mynediad i Borth-yr-Ogof, ogof sengl gyda dros 1.5 milltir o lwybrau o dan ddyffryn Afon Mellte, o faes parcio Cwm Porth, lle mae toiledau sylfaenol, cyfleusterau newid a siop fechan yn gwerthu byrbrydau a diodydd. Mae ogofwyr mwy profiadol yn ymweld ag ogofâu Nedd Fechan a'r mwyngloddiau silica ger Craig-y-Ddinas. - Canŵio a chaiacio
Mae afonydd yn yr ardal hon yn hygyrch i bawb ac yn cynnig peth o'r canŵio dŵr gwyn gorau yng Nghymru. Fel arfer mae’r amodau’n radd 4 neu 5 ac yn addas ar gyfer padlwyr profiadol yn unig. - Dringo creigiau
Mae ardal Craig Dinas yn un o ddwy ardal yn unig yn y Parc lle mae creigiau sy'n addas ar gyfer campau ‘sport climbing’, ‘top-roping’ a bowldro. Mae prif wyneb Craig Dinas sydd yn y maes parcio yn addas ar gyfer dysgwyr, ac mae nifer o lwybrau ‘sport climbing’ wedi’u bolltio ar gyfer dringwyr mwy profiadol i fyny'r Sychryd.
Gofalu amdanoch eich hun a chefn gwlad
• Gwerthfawrogir heddwch a thawelwch gan y trigolion lleol, yn bobl ac anifeiliaid.
Cofiwch wisgo esgidiau cadarn; gall y llwybrau cerdded fod yn serth a llithrig dan draed. Byddwch yn ymwybodol o lethrau serth di-ffens, yn enwedig wrth dynnu lluniau.
Peidiwch â chael eich temtio i nofio yn y dwˆ r – gall fod yn oer ac yn llifo’n gyflym. Gall y nofwyr mwyaf nerthol fynd i drafferth yma, fel sydd wedi digwydd yn y gorffennol.
Ni ellir dibynnu ar gael signal ffôn symudol ym Mro’r Sgydau. Nodir lleoliad ffonau argyfwng a blychau ffôn ar y map drosodd. Os oes damweiniau cerdded, dringo neu geudyllu’n ogofa’n, ffoniwch yr Heddlu ar 999 neu 112 a gofynnwch am y Tîm Achub Mynydd.Sut i gyrraedd yno
Yng Nglyn-nedd, dilynwch yr arwyddion ar y B4242 am Bontneddfechan. Yn y pentref, ewch yn syth ymlaen ar hyd Heol Dinas ar gyfer maes parcio Craig Dinas, neu trowch i'r chwith a gyrrwch i fyny'r allt ar gyfer maes parcio Pont Melin-fach. Mae maes parcio hefyd yng Ngwaun Hepste ger Ystradfellte, a meysydd parcio bychain yng Nghwm Porth ac yno hefyd un o'r pwyntiau mynediad i lwybr Sgwd Clun-gwyn.
Pentrefi agosaf
Mae Pontneddfechan, Ystradfellte a Phenderyn yng Ngwlad y Sgydau.